غربی ها خیلی خوشبینانه فکر می کنند، ما به آنها چیزی را خواهیم داد که دوست دارند راجع به آن فکر کنند. لنین

شما می توانید وبلاگ اصلی ما را  در اینجا ببینید!(فیلمهای مطالب در وبلاگ اصلی قابل مشاهده است) لینک همین مطلب در انجا :

http://wars-and-history.mihanblog.com/post/193

 

یکی از دوستان درباره بحران موشکی کوبا پرسیده بود. اگر جزئیات قضیه را بخواهید می توانید به اینجا و اینجا رجوع کنید. چکیده داستان ولی از این قرار است:

در سال 1962 خروشچف تصمیم گرفت برای دفاع از رژیم انقلابی فیدل کاسترو در برابر آمریکا موشکهای هسته ای شوروی سابق را در خاک کوبا مستقر کند. بعد از اینکه قسمتی  از تأسیسات پرتاب موشکها ساخته شد و چند موشک و کلاهک هم به کوبا حمل شد هواپیماهای جاسوسی آمریکا از آنها عکس گرفتند و سران آمریکا در جریان حرکت روسها قرارگرفتند. آمریکایی ها این حرکت را یک تهدید جدی و مستقیم بر علیه امنیت خود تلقی کرده و با اولتیماتوم به روسها اخطار دادند که کوبا را محاصره دریایی کرده و اجازه نمی دهند که کشتی های روسی وارد بنادر این کشور شوند. خروشچف در برابر اولتیماتوم کندی عقب نشینی کرد و دستور داد تا تأسیسات پرتاب موشک جمع آوری شده و موشکهای هسته ای به شوروی بازگردانده شوند.

13 روزی که بحران موشکی کوبا دو ابرقدرت هسته ای را روبروی هم قرارداد یکی از خطرناک ترین لحظه های زندگی نوع بشر بود. هر دو کشور کاملا برای یک رویارویی هسته ای آماده شدند و هر لحظه امکان داشت که ماشه جنگ جهانی سوم کشیده شود. اما این بحران یک لایه پنهان هم داشت که قصد دارم بیشتر به آن قسمت داستان بپردازم.

عکسی از موشکهای روسی در کوبا که توسط هواپیمای جاسوسی یو-2 گرفته شده است.


ادلای استیونسون ( سیاستمدار امریکایی) در حال نشان دادن عکسهای هوایی از موشکهای کوبا در سازمان ملل متحد

در سال 1958 خروشچف الکساندر شلپین را به ریاست کا.گ.ب منصوب می کند. خروشچف از وی خواسته بود تا نقشه ای طراحی کند که بدون شرکت کردن در یک جنگ واقعی شوروی بتواند غرب را شکست دهد. کنفرانسی در مسکو تشکیل می شود و افسران کارکشته سرویس جاسوسی روسها از سراسر دنیا در آن شرکت می کنند. شلپین اعلام می کند که عوامل جاسوسی زیادی را در غرب در خدمت دارد و قصد دارد تا با عملیات فریب استراتژیکی و جعل اطلاعات اهداف و نیات شوروی را پنهان کند. بخش جدیدی در کا.گ.ب تأسیس شد و قرار شد که عملیات فریب و ارائه اطلاعات غلط را رهبری کند.

سال 1960 برای سازمان جاسوسی برون مرزی بریتانیا -موسوم به ام.آی-6 یا اینتلیجنت سرویس- همراه با مصیبت بود. دو نفر از افسران آن جاسوس روسها از آب درآمده بودند و کشتی دولت ملکه در بحران سوئز به گل نشسته بود. رئیس سازمان به تازگی عوض شده بود و دیک وایت -رئیس سابق ام.آی.5- که مدیر کلی این سرویس منصوب شده بود هنوز نتوانسته بود اینتلیجنت سرویس را بازسازی کند. این سازمان به شدت محتاج یک موفقیت بزرگ بود و ناگاه درهای موفقیت به روی آن بازمی شود.

در اواخر سال 1960 یکی از اعضای هیئت علمی روسها برای انجام امور ویزای خود به سفارت آمریکا در مسکو مراجعه می کند. او به آمریکایی ها گفت که در حقیقت یک افسر جی.آر.یو -سرویس جاسوسی ارتش- است و قصد دارد که برای آنها جاسوسی کند. این افسر روس -که اولگ پنکوفسکی نام داشت- نمی تواند آمریکایی ها را مجاب کند پس کمی بعد به آپارتمان یک تاجر کانادایی به نام وین در مسکو رفته و تقاضایش را تکرار می کند. وین که با پلیس سواره نظام کانادا در ارتباط بود پای ام.آی-6 را به قضیه می کشاند و در نهایت پنکوفسکی زیر کنترل مشترک ام.آی-6 و سیا درمی آید.

پنکوفسکی جواهر سرویس جاسوسی بریتانیا به حساب می آمد و پس از جنگ جهانی دوم از سوی آمریکا و بریتانیا به عنوان مهمترین رخنه اطلاعاتی در شوروی محسوب می شد. او دقیقا در همان زمانی که روسها در حال تبدیل کوبا به یک زرادخانه هسته ای بودند هزاران سند درباره موشکهای روسی و توانایی های آنها در اختیار غرب قرار داد. همین اطلاعات بود که سبب شد عکسهای گرفته شده توسط هواپیماهای جاسوسی یو-2 به سرعت توسط کارشناسان موشکی غرب تحلیل شوند و همین اطلاعات بود که کندی را وادار کرد به روسها اولتیماتوم بدهد. او شواهدی برای کشف موشکهای روسی در کوبا ارائه کرد. هیچ جاسوسی نتوانسته بود برای دنیای غرب چنین اطلاعات ذی قیمت و به موقعی تهیه کند.

هواپیمای جاسوسی یو 2

در اواخر سال 1962 وین و پنکوفسکی توسط کا.گ.ب دستگیر شدند. پنکوفسکی محاکمه و اعدام شد و وین با چند تن از جاسوسان روسیه که در غرب زندانی شده بودند مبادله شد.

اما داستان پنکوفسکی به همین جا ختم نشد. سالها بعد ادعاهای دیگری مطرح شد که داستان پنکوفسکی را به گونه ای دیگر نشان می داد. چندی بعد یک افسر اطلاعاتی دیگر روس با نام گوسنکو به آمریکایی ها پناهنده شد و اطلاع داد که روسها در همان اتاق سفارت آمریکا که پنکوفسکی به آمریکایی ها پیشنهاد جاسوسی داده بود میکروفن کارگذاشته بودند. آیا روسها از ابتدا می دانستند که پنکوفسکی قصد خیانت دارد؟ زمانی که او محاکمه شد ادعا شد که نواری از مذاکرات او با وین وجود دارد که در حمام و با شیرهای باز ضبط شده است. ظاهرا اولین بار که پنکوفسکی به وین مراجعه می کند هم روسها از جریان خبر داشته اند. اما اگر روسها از جاسوسی پنکوفسکی خبر داشتند پس چرا جلوی او را نگرفتند و اجازه دادند تا وی این همه اطلاعات محرمانه نظامی به غربی ها تحویل دهد؟ آیا مورد پنکوفسکی به همان برنامه تغذیه سرویسهای جاسوسی غرب با اطلاعات دروغ مربوط می شد.

اطلاعات پنکوفسکی بیان می کرد که روسها توان ساخت موشکهای هسته ای قاره پیما را ندارند و تنها می توانند موشکهای بالستیک میان برد بسازند. آنها می خواستند غرب را متقاعد کنند که توان فنی کمتری نسبت به دنیای غرب دارند تا به دور از هیاهو و جنجال سلاح های قاره پیمای خود را گسترش دهند. این که روسها موشکهای میان بردشان را در کوبا نصب کردند به اظهارات پنکوفسکی –مبنی بر اینکه روسها توان ساخت موشکهای قاره پیما را ندارند- اعتبار می بخشید. هنوز دوران ماهواره های جاسوسی شروع نشده بود و غربی ها راهی برای آزمودن صحت اظهارات پنکوفسکی نداشتند. کندی فکر می کرد اگر روسها توانایی ساخت موشکهای قاره پیما را دارند چرا باید برای حمایت از کوبا موشکهای میان بردشان را در آن کشور مستقر کنند در حالیکه می توانستند با تهدید موشکای قاره پیما به همان نتیجه برسند. بعدها شواهدی به دست آمد که نشان می داد روسها بعضی موشکهای خود را به عمد منحرف کرده اند تا دقت آنها را پایین تر از آنچه غربی ها برآورد می کردند نشان دهند. ظاهرا روسها با اطمینان دادن به طرف مقابل از اینکه توانایی هسته ای کمتری دارند آنها را پای میز مذاکرات سالت 1 نشاندند. اطلاعات پنکوفسکی دنیای غرب را برای بیش از یک دهه به رخوت فروبرده بود.

موشک بالستیک اتمی R-12 شوروی

بحران موشکی کوبا در ظاهر یک آبروریزی برای کمونیستها بود. رسانه های غربی عقب نشینی خروشچف را در بوق و کرنا کردند اما حقیقت این است که این بازی برای خروشچف یک بازی برد-برد به حساب می آمد. شاید که در افکار عمومی آبرویی برای شوروی نمانده بود اما خروشچف از همین فرصت استفاده کرد و در معاملات پشت پرده خود با کندی از وی ضمانت گرفت که در قبال عقب کشیدن نیروهای موشکی خود از کوبا آمریکا هم صدمه ای به کوبا نزند. کوبا به صورت پایگاه کمونیسم در حیات خلوت آمریکا درآمد و این خود پیروزی بزرگی برای خروشچف به حساب می آمد.

مک نامارا (وزیر دفاع ) و کندی ( رئیس جمهور )

خروشچف پیروزی دیگری هم به دست آورد اما این پیروزی چندان شناخته شده نیست. او در مذاکرات مخفی خود با رقیب توانست آمریکا را مجاب کند به عوض جمع کردن موشکهای روسی از خاک کوبا آمریکا هم موشکهای ژوپتیرش را -که می توانستند مسکو را هدف قراردهند- از ترکیه و ایتالیا جمع آوری کند. رسانه های زیادی به این موفقیت روسها در طی این بحران نپرداخته اند و به ویژه در ایران ناشناخته مانده است اما خود این معامله به تنهایی دست آورد بزرگی برای دستگاه دیپلوماسی روسها محسوب می شود. آمریکا عملا قدرت نظامی روسها را به رسمیت شناخته بود.

اما اینکه کا.گ.ب توانست با عملیات های فریب خود دنیای غرب را به زیر بکشد سوالی است که برای پاسخ دادن به آن نیاز به فکر کردن نیست.

برای مطالعه بیشتر جریان معاملات مخفی روسها و آمریکایی ها در طی بحران موشکی کوبا می توانید اینجا را بخوانید. برای جریان اولگ پنکوفسکی هم از این منبع استفاده کرده ام:

پیتر رایت- شناسایی و شکار جاسوس چاپ نهم 1374-ترجمه محسن اشرفی صفحات316 الی 328

شورای امنیت ملی ایالات متحده آرشیوهای خود را درباره جریان بحران موشکی کوبا در معرض دید عموم قرار داده است. دوستان می توانند انواع فایلهای صوتی (حتی مذاکرات امنیتی کندی و مشاورانش)،عکسهای گرفته شده از مواضع موشکی روسها در کوبا، اسناد و مدارک  سیا و دیگر سازمانهای درگیر و روزشمار وقایع را در اینجا پیداکننند.

فیلمی از سخنرانی تلویزیونی جان اف کندی( یکی از روئسای سابق ریاست جمهوری امریکا ) در واکتش به بحران کوبا که دستور بستن راه ورود کشتی های شوروی به کوبا را داد.

در یوتیوب:

[]

دریافت فیلم Download

کندی درحال امضای دستور جلوگیری از تحویل سلاحهای هجومی به کوبا

جان اف کندی و نیکیتا خروشچف

رضا کیانی موحد
با همراهی محمدحسین پاز

در صورت استفاده در سایر وبلاگها و سایتها لینک مطلب در Wars and history و نام نویسنده و یا مترجم را ذکر کنید.

---

عملیات فورتیتود شمالی نمونه ای از عملیات فریب استراتژیکی در جنگ جهانی دوم

تعیین موقعیت ماهواره ای , از پاروس-سیکادا تا گلوناس روسی

تعیین موقعیت ماهواره ای ، از ناوست تا جی پی اس